< alle initiatieven

Zorgen, boeren en buurten

Boerderij De Heemen benut maatschappelijke kracht van erfgoed voor Stedum

Een kilometer buiten het Groningse dorp Stedum staat een bijzondere boerderij waar boerin Margreet Wiersema samen met dorpsbewoners ‘zorgt, boert en buurt’.

Boerderij De Heemen is een typische Groningse boerderij en een rijksmonument. Heem betekent letterlijk ‘besloten boerenerf’. Toen er twee boerderijen werden samengevoegd op het grote erf, ging de boerderij De Heemen heten. Vandaag de dag is de boerderij alles behalve een besloten boerenerf.

Naast een melkveebedrijf met 95 koeien, functioneert de boerderij als zorgboerderij waar kinderen en jongvolwassenen met een indicatie dagbesteding krijgen. Ook is er een buurttuin waar een groep mensen uit Stedum enthousiast tuiniert. De oogst wordt gebruikt voor eigen consumptie, dient als voedsel voor de zorgboerderij en wat overblijft wordt aan de weg verkocht. In de zomer maakt een groep vrouwen uit het dorp vruchten in en in de winter organiseren zij een naaiatelier op het erf van de Heemen. Ook is er een dierenweide, een uitrustplek voor wandelaars en is de boerderij te huur voor allerlei activiteiten en vergaderingen.

Dit alles is het initiatief van Margreet Wiersema, die eigenlijk nooit van plan was om boerin te worden. Sinds 1841 is de boerderij in handen van haar familie, elke keer werd het bedrijf door de dochters overgenomen. Toen haar zus ermee stopte, namen Margreet en haar man de boerderij over. Toen begon de boerin met de zorgboerderij, omdat daar haar hart lag. Haar man is de boer en houdt zich voornamelijk bezig met het melkveebedrijf. Omdat ze de cliënten een gezonde sociale omgeving wilde geven, begon ze allerlei buurtfuncties aan te bieden.

Aardbevingsgebied

De samenwerking met de gemeente verloopt volgens Wiersema goed. “We krijgen steun voor onze publieke activiteiten. Ze begrijpen goed waar wij mee bezig zijn en wat dat voor Stedum betekent.” Maar op provinciaal niveau is het volgens de initiatiefneemster moeilijker om contact te leggen en belangen behartigd te zien. “Het feit dat de boerderij een monument is maakt dat De Heemen een sfeervolle plek is om te zijn”, meent Wiersema. Toch brengt hetzelfde feit ook veel zorgen met zich mee. “De boerderij vraagt veel onderhoud en we zitten ook nog eens midden in het aardbevingsgebied. De boerderij heeft flinke schade opgelopen.”

Een subsidieverzoek voor onderhoud aan het monument werd afgewezen. “De aanvraag was alleen papierwerk, er is hier niemand komen kijken”, vertelt Wiersema. Dat staat in schril contrast met alle instanties die over de vloer kwamen om de bevingsschade te bekijken. Ze zagen de Heemen als case studie om te onderzoeken hoe een monument na een aardbeving hersteld moet worden.

Nieuwe functie voor erfgoed

“Het is niet makkelijk om dingen voor elkaar te krijgen”, vertelt ze. Zonder subsidie is het onderhoud een grote kostenpost, zeker met aardbevingsschade erbij. Nieuwe projecten, zoals het ombouwen van het oude stookhuis tot bed and breakfast moeten worden uitgesteld. “Ik zou willen dat de overheid zich beter in kon leven in lokale initiatiefnemers en ons zo beter zou kunnen faciliteren, want volgens mij dienen we hetzelfde doel.”

Met of zonder financiering vanuit de overheid, Wiersema zet alles op alles om het erfgoed een functie te geven die past bij deze tijd en de behoeften van Stedum. Door zoveel mogelijk verschillende functies aan het agrarische vastgoed te koppelen, creëert zij een plek met maatschappelijke meerwaarde in een krimpend gebied. “Het enige wat wij willen is goed zorgen voor dit erfgoed en de waarde daarvan inzetten voor de gemeenschap. Dat voelt als een taak voor ons, zeker omdat het al zo lang in mijn familie is.”


Foto boven: De Heemen in Stedum (Foto website De Heemen)

http://www.deheemen.nl/

Margreet Wiersma
Bedumerweg 41
9921 TA Stedum
[email protected]